Wat bedoelt Lush met de term 'zelfconserverend'?
Zelfconserverend betekent dat producten zo zijn samengesteld dat ze vers, effectief en veilig in gebruik blijven zonder conserveermiddelen (zoals gedefinieerd onder Annex V van de Europese Cosmeticaverordening). Het gaat hierbij niet alleen om wat we uit een formule halen, maar ook wat we eraan toevoegen om te zorgen dat het product effectief blijft.
Wat zijn zelfconserverende cosmetica?
Lang, lang geleden kon je cosmetica wel een beetje zien als een maaltijd: thuis klaargemaakt met ingrediënten uit het keukenkastje of vers voor je gemixt door de apotheker. De tijd waarin je naar je huisarts ging voor een op maat gemaakt zalfje is voorbij, maar bij Lush vinden we dat klanten geen genoegen hoeven te nemen voor iets wat niet vers is. Daarom is onze hele infrastructuur gebaseerd op het maken van kleine batches van verse en voornamelijk zelfconserverende producten waar we geen synthetische conserveermiddelen aan hoeven toe te voegen.
“Wat we doen komt voort uit een levensdoel: het maken van producten zonder conserveermiddelen,” vertelt Lush-medeoprichter en -productuitvinder Helen Ambrosen. “We waren ons al bewust van de mogelijke irritatie door het gebruik van deze chemicaliën. Daarnaast maakten we ons zorgen over de impact die ze hebben op je microbioom en het milieu. Sindsdien hebben we gezichtsmaskers uitgevonden met honing, klei en glycerine plus heel veel vers fruit en verse groenten. Ook hebben we gekeken naar de hoeveelheden vrij water bij het maken van lotions en crèmes, en hebben we verpakkingsvrije alternatieven bedacht voor producten die in vloeibare vorm normaliter conserveermiddelen bevatten. Dit alles heeft gezorgd voor geweldige innovaties.”
Wat betekent zelfconserverend voor Lush?
Lush gebruikt de term ‘zelfconserverend’ voor producten die zo zijn samengesteld dat ze vers en effectief blijven zonder toegevoegde synthetische conserveermiddelen zoals gedefinieerd onder Annex V van de Europese Cosmeticaverordening (EC) No 1223/2009.
Door innovatieve formules, snelle levering vanuit onze fabrieken en een kortere houdbaarheid kunnen we klanten producten bieden die duurzaam en vers blijven zonder synthetische conserveermiddelen: antimicrobiële ingrediënten die bederf en besmetting moeten beperken. Veel conventionele cosmetica bevatten conserveermiddelen omdat zij maandenlang in magazijnen worden opgeslagen, in tegenstelling tot onze producten.
Zelfconserverend is niet hetzelfde als ‘vrij van conserveermiddelen’, al komt het wel wat overeen. Zelfconserverende producten kunnen ingrediënten bevatten die van nature antimicrobiële eigenschappen hebben, zoals etherische oliën, zout en honing. Sommige ingrediënten verminderen het watergehalte in een product, wat bijdraagt aan de zelfconserverende eigenschappen (microben zijn gek op water). Een andere overweging is dat een aantal geurstoffen onder Annex III van de Europese Cosmeticaverordening ook terug te vinden is als conserveermiddel onder Annex V, zoals benzylalcohol. We gebruiken deze ingrediënten in zelfconserverende formules als hun conserverende werking waarschijnlijk onbeduidend is, omdat we er maar heel weinig van aan het product toevoegen.
Benzylalcohol bijvoorbeeld is een zoetgeurend bestanddeel dat van nature voorkomt in o.a. ylang ylang- en jasmijnolie. We gebruiken het ook om de geur van een product te versterken. Bij de ingrediënten van al onze producten zie je of we dit soort bestanddelen zelf hebben toegevoegd (zwart afgedrukt) of dat ze van nature voorkomen (groen afgedrukt), zodat je volledig op de hoogte bent.
Waarom zitten er soms wel conserveermiddelen in?
Soms kun je niet om conserveermiddelen heen om een product stabiel, hygiënisch en effectief te houden. Dit zijn bijvoorbeeld producten die worden blootgesteld aan hogere temperaturen - zoals onze zonnebrandlotions en -crèmes - of producten die bedoeld zijn voor gebruik rondom de ogen. We gebruiken maar heel weinig conserveermiddelen, waardoor onze geconserveerde producten een kortere houdbaarheid hebben vergeleken met wat je misschien gewend bent.
Wat is de houdbaarheid van zelfconserverende producten?
Bij Lush vinden we dat een grote hoeveelheid producten op de markt voordelen biedt voor de maker, niet voor de consument. Dankzij conserveermiddelen kunnen fabrikanten goedkoop enorme batches produceren en lang opslaan voordat ze deze verkopen. Aangezien een groot aantal producenten niet over een eigen fabriek beschikt en het werk uitbesteedt, biedt het hen duidelijk voordelen om conserveermiddelen toe te voegen voor een lange houdbaarheid.
Wij hebben een compleet ander bedrijfsmodel omdat we onze eigen producten uitvinden en met de hand maken in kleine batches, tot aan de geur toe, in onze eigen fabrieken. Zo hebben we volledige controle over het proces.
Dit betekent dat klanten producten krijgen met een kortere houdbaarheid, maar er zijn verschillende opties. Zo is een zelfconserverend vers gezichtsmasker 28 dagen houdbaar in de koelkast en kun je een zelfconserverend gezichts- en lichaamsmasker als Mask Of Magnaminty tot vier maanden lang gebruiken. Een zelfconserverende gezichtscrème als Peace is negen maanden houdbaar, een verpakkingsvrij, zelfconserverend gezichtsserum als Full Of Grace 14 maanden.
Wij geloven dat deze kortere houdbaarheid de moeite waard is vanwege de kwaliteit en versheid van de ingrediënten en omdat de blootstelling van onze fabrieksmedewerkers en klanten aan conserveermiddelen wordt verminderd. Er zijn namelijk verschillende redenen waarom we het gebruik van deze ingrediënten zo veel mogelijk beperken.
Zorgen voor je microbioom en je gezondheid
Je microbioom is een complex ecosysteem van bacteriën, virussen, schimmels en gisten die op je huid leven. Bij een volwassen mens leven op elke centimeter huid ongeveer een miljoen micro-organismen. Deze onzichtbare levensvormen beschermen je tegen ziekteverwekkers en zijn een belangrijk onderdeel van je huidbarrière. Conserveermiddelen in cosmetica die microben moeten aanpakken, kunnen dit delicate ecosysteem ook aantasten. Onderzoek toont namelijk aan dat gangbare conserveermiddelen niet alleen ziekteverwekkers bestrijden, maar ook organismen aanvallen die onderdeel zijn van je microbioom. Op dit gebied is overigens wel meer onderzoek nodig. Maar als je kijkt naar het aantal geconserveerde producten dat je dagelijks op je huid aanbrengt, dan kan dit veel gevolgen hebben voor je microbioom.
Kleine hoeveelheden conserveermiddelen worden ook systematisch door de huid opgenomen en in de loop der tijd stapelt dit zich op. Daarom geloven wij dat het niet meer dan logisch is om alleen conserveermiddelen te gebruiken wanneer dit echt nodig is. Helen: “Volgens onze interne toxicoloog zijn conserveermiddelen niet onschadelijk en is het beter als we ze kunnen vermijden. We moeten daarnaast niet vergeten dat niet goed geconserveerde producten ook schadelijk kunnen zijn. We zijn dus altijd bezig met de delicate balans tussen het behoud van onmisbare micro-organismen en de controle over mogelijk schadelijke micro-organismen.”
Leaving the world Lusher than we found it
Omdat cosmeticaproducten over het algemeen niet zo zijn gemaakt om te worden opgenomen (in tegenstelling tot medicijnen), kan het beetje wat niet door onze huid wordt opgenomen tijdens het wassen of douchen worden weggespoeld. Dit komt dan in onze watersystemen terecht en wordt onderdeel van een cyclus die essentieel is voor het leven op aarde. Waterplanten en dieren die worden blootgesteld aan chemicaliën als conserveermiddelen, geven deze door aan andere dieren (zoals mensen) hoger in de voedselketen. Dit proces staat bekend als bioaccumulatie.
Waterzuiveringsinstallaties verwijderen schadelijke stoffen, maar ze kunnen niet elk spoor van deze stoffen wegfilteren, wat terug te vinden is in voornamelijk rivieren. Conserveermiddelen kunnen zich hechten in rioolslib, snel biologisch afbreken of bijproducten als chloraten vormen die schadelijk zijn voor het zeeleven en uiteindelijk ook voor de menselijke gezondheid. Al met al denken we dus dat het beter is om ze zo min mogelijk te gebruiken.
Waar voor je geld
Scherpe klanten weten misschien al dat ze door de aanpassing van de hoeveelheid water in een product er meer kostbare oliën, boters en kleisoorten voor in de plaats terugkrijgen. Ons zelfconserverende masker Mask Of Magnaminty (heb je ’m weer) bevat bijvoorbeeld meer dan 25% honing, dat hydraterende eigenschappen heeft. Een minder of niet verdund product kan ook langer meegaan, zoals onze shampoo bars: twee keer zo lang als een 250g-fles vloeibare shampoo*.
Vanwege alle genoemde redenen zijn we er bij Lush van overtuigd dat zelfconserverend veel voordelen biedt voor klanten, medewerkers en het milieu. We zijn dan ook vastbesloten de status quo binnen de cosmetica-industrie te blijven uitdagen. “Het werk dat heeft geleid tot het maken van zelfconserverende producten was een lange en fascinerende ervaring,” zegt Helen. “Door ons te verdiepen in micro-organismen en hoe ze leven in producten, weten we veel meer over deze opportunistische, slimme wezens. We hopen dat dit werk voor echte verandering binnen de cosmetica-industrie zorgt.”
*Gebaseerd op een onderzoek onder 136 Lush-medewerkers waaruit bleek dat een vloeibare shampoo van 250 gram gemiddeld 16 wasbeurten meeging, vergeleken met 37 wasbeurten met een shampoo bar.
Bronnen
Barton, S et al, 2021. Discovering Cosmetic Science, Royal Society of Chemistry.
Qian Wang MS, 2019. ‘Effect of cosmetic chemical preservatives on resident flora isolated from healthy facial skin’, Journal of Cosmetic Dermatology, Volume 18, Issue 2.
Pinto, D et al, 2021. ‘Effect of commonly used cosmetic preservatives on skin resident microflora dynamics, Scientific Reports, volume 11, Article number: 8695.
Jin-Ju Jeong et al, 2015. ‘Effects of Cosmetics and Their Preservatives on the Growth and Composition of Human Skin Microbiota’, Journal of Society of Cosmetic Scientists of Korea, Volume 41, Issue 2.
Mafra AL et al 2022. ‘The contrasting effects of body image and self-esteem in the makeup usage’, PLoS One, Volume 17, Issue 3.
Juliano, C et al 2017. ‘Cosmetic Ingredients as Emerging Pollutants of Environmental and Health Concern. A Mini-Review’, Cosmetics, Volume 4, Issue 11.
Homepage -