Dit is hoe tonka in Beauty Sleep bijdraagt aan behoud van het regenwoud

Bij het Amazoneregenwoud denk je waarschijnlijk meteen aan uitgestrekte bossen, tropische vogels, wilde dieren als jaguars, tapirs en apen, en heel veel insecten. Misschien ook aan ontbossing. De link tussen de Amazone en tonka ligt minder voor de hand. Toch is tonka heel belangrijk voor behoud van het regenwoud. Hoe zit dat precies? En welke rol speelt Lush hierin?

Grootschalige ontbossing in het Amazoneregenwoud

De Amazone is het grootste regenwoud ter wereld. Het strekt zich uit over acht verschillende landen in Zuid-Amerika, waarvan 80% zich in Brazilië bevindt. Miljoenen mensen – met name lokale gemeenschappen – zijn afhankelijk van het regenwoud, voor voedsel, grondstoffen en medicijnen. Desondanks is in de afgelopen 40 jaar een vijfde van het regenwoud gekapt, een schrikbarende hoeveelheid.

Wereldwijd is de aandacht voor de grootschalige kap van bomen in het grootste bos ter wereld gegroeid. Vanuit de overheid is ook wetgeving ingevoerd die het gebied moet beschermen, met effect: sinds 2004 is de ontbossing in de Amazone afgenomen. Helaas is er nog steeds sprake van illegale houtkap op grote schaal.

Wat is tonka en hoe komt Lush eraan?

In de Braziliaanse Amazone wordt de tonkaboon door inheemse gemeenschappen geoogst. Dit zorgt niet alleen voor een stabiel inkomen: het beschermt ook de bomen die dreigen te worden gekapt voor het hout zelf of om plaats te maken voor veeboerderijen of mijnbouw.

Tonka wordt gebruikt in o.a. ijs, snoep, parfums en zelfs geneesmiddelen. Tonkabonen zijn de vruchten van de Dipteryx odorata, een boom die tot wel 30 meter groot kan worden. In het droogseizoen (tussen juni en september) vallen de bonen naar beneden, waarna ze door de lokale bevolking van de grond worden geraapt. Terug in het dorp worden de bonen met de hand gepeld en in de zon gedroogd. Hierdoor kleuren ze donkerbruin en wordt het zoete, vanille-achtige aroma sterker. Uiteindelijk worden de bonen in steden buiten het gebied opgeslagen en verscheept naar Lush in het Verenigd Koninkrijk.

We kopen de tonka direct in bij de gemeenschappen rondom de Xingu-rivier, zonder tussenkomst van andere partijen die een deel van de winst opstrijken. Bovendien streven we ernaar om de gemeenschappen van tevoren te betalen, en niet pas als de bonen zijn verscheept. Zo krijgen de gemeenschappen zo snel mogelijk hun geld, wat hen aanmoedigt door te gaan met het verbouwen van tonka.

Biodiversiteit versus monocultuur

De Xingu-rivier in de zuidoostelijke regio van de Braziliaanse Amazone is erg belangrijk voor de biodiversiteit. Lush Buyer Lívia Fróes: “Het Xingu-gebied is een uitgebreid gebied met het grootste aantal beschermde stukken bos dat met elkaar is verbonden, met een enorm grote biodiversiteit. Het gebied omvat twee vegetatiezones (de Amazone en Cerrado) met honderden boslandschappen en huisvest verschillende gemeenschappen met hun eigen culturen en talen.”

Mensen van buitenaf mogen niet in de dichtste stukken regenwoud komen, daar waar de inheemse gemeenschappen wonen. De lokale bevolking is de enige die bomen mag kappen en landbouw mag bedrijven. Omdat zij dit in harmonie met de natuur doet, is er sprake van een gezond ecosysteem en een grote biodiversiteit.

Lívia: “Het inheemse gebied is meer bebost dan het niet-beschermde. Daarbuiten zijn boerderijen, monoculturen. Je herkent het niet als de Amazone. Binnen het beschermde gebied zie je de bomen: de echte Amazone. Het is zo verschillend.”

“In het beschermde gebieden mogen zich geen boerderijen vestigen die aan eenzijdige landbouw doen, zoals het verbouwen van soja of andere monoculturen. Die bescherming werkt als een soort schild. Niemand mag erin om bomen te kappen, het gebied is echt exclusief voor de inheemse bevolking.”

Ngo’s steunen de lokale bevolking

Toch is het bos niet volledig beschermd door alle regels. Handhaving is door de uitgestrekte regio’s namelijk niet overal even effectief. De bedreiging voor de gebieden neemt zelfs toe door illegale boskap, goudmijnen, waterkrachtcentrales en politieke conflicten.

Non-gouvernementele organisaties (ngo’s) werken daarom samen met een aantal stammen, zodat zij beter hun land kunnen beschermen tegen deze bedreigingen.

De tonkabonen worden geoogst door Kayapo-gemeenschappen die zijn vertegenwoordigd door drie lokale ngo’s: AFP, Kabu Institute en Raoni Institute. Deze ngo’s werken samen met andere gemeenschappen uit het gebied en de ngo Imaflora aan een certificaat van oorsprong, waarmee duidelijk is waar een product vandaan komt.

De ngo’s bieden de lokale bevolking toegang tot markten waar zij hun duurzaam geoogste producten kunnen verkopen. Zo zijn zij in staat een inkomen voor zichzelf te genereren om de spullen te kopen waar ze na contact met de buitenwereld toch afhankelijk van zijn geworden. Daarnaast informeren de ngo’s hen over de kapitalistische cultuur buiten hun eigen gemeenschappen en welke bedreigingen er kunnen zijn.

Meer biodiversiteit dankzij tonka

Adriano Jerozolimski van de Protected Forest Association: “Inheemse gemeenschappen zijn enorm belangrijk voor de toekomst van Brazilië en de wereld. In Brazilië leven 252 stammen met een ongelooflijke kennis over bossen, rivieren en landbouw. Daar waar zij leven, is bos. Hun rol in het behoud van biodiversiteit en zelfs vergroten ervan is essentieel!”

Door regeneratieve handel in het gebied te stimuleren worden zowel de inheemse bevolking als het regenwoud beschermd. Wanneer je dus een product met tonka koopt – of het nu een bath bomb, showergel of naked facial oil is, steun je het behoud van het Amazoneregenwoud en de bevolking die er leeft en draag je bij aan meer biodiversiteit.