Clean beauty: Verse, microbioom-vriendelijke skincare

Ongeveer 90% van de Lush-producten die het hele jaar verkrijgbaar zijn is zelfconserverend. Dit betekent dat ze hun versheid en effectiviteit behouden zonder gebruik te maken van conserveermiddelen. Het zorgt er ook voor dat de producten mild zijn voor je huid en fijn zijn in gebruik (ook al is het een ingewikkeld proces ze te maken!). In een industrie die wordt beheerst door zwaar geconserveerde, lang houdbare cosmetica vaart Lush zijn eigen, rebelse koers. Wij geloven dat je huid goede verzorging verdient. Korte houdbaarheid, slimme formules en productie van kleinere, versere batches die snel op transport gaan, zorgen ervoor dat je je huid kunt verzorgen met producten van hoge kwaliteit, zonder conserveermiddelen.

Lush-medeoprichter en -productuitvinder Helen Ambrosen heeft een passie voor het maken van verse, effectieve gezichtsverzorging voor alle leeftijden, die het natuurlijke beschermlaagje op je huid en de micro-organismen die er leven verzorgt. Helen was een pionier in haar gebruik van natuurlijke grondstoffen en nauwkeurige formules voor stabiele producten die vers blijven zonder conserveermiddelen - een concept dat Lush ‘zelfconserverend’ heeft genoemd.

Lush’ gezichtsverzorging kun je opdelen in vier categorieën:

1. Producten gemaakt van fruit, groenten, klei en zeewier zonder conserveermiddelen die 28 dagen houdbaar zijn, en die je in de koelkast bewaart, zoals BB Seaweed vers gezichtsmasker.
2. Producten die voornamelijk klei en glycerine bevatten, zonder conserveermiddelen of met maar heel weinig conserveermiddelen en 3-4 maanden houdbaar zijn, zoals onze verse reinigers en Mask Of Magnaminty.
3. Producten gemaakt met etherische oliën, fruit en groenten, minder water maar grotere hoeveelheden boters en oliën en geen conserveermiddelen en 6 maanden houdbaar zijn, zoals de zelfconserverende Skin Drink gezichtscrème.
4. Producten gemaakt met grotere hoeveelheden fruit en groenten, die weinig conserveermiddelen bevatten en 14 maanden houdbaar zijn, zoals Skin Drink gezichtscrème. 

“Er ligt een hoge druk op het maken van dezelfde soort producten binnen de cosmetica-industrie,” legt Helen uit. “De meeste producten liggen 18 maanden in de opslag voor ze worden verkocht en hebben een houdbaarheid van 36 maanden. Sommige populaire, goedkope merken gebruiken grote hoeveelheden chemicaliën die wij schadelijk achten, voor een instant effect op de huid. Ze verkopen klanten een droomverhaal. In eerste instantie lijkt de huid ervan te profiteren, maar vervolgens neemt de gezondheid van de huid geleidelijk af. Het is net als je huid die er na het zonnen stralend uitziet, maar na een tijdje gaat vervellen. Of de huid probeert zichzelf te beschermen, waardoor oedeem [zwelling van het gezicht, red.] kan optreden. Hierbij kunnen haarzakjes ingroeien en dit kan leiden tot puistjes, waardoor er steeds zwaardere producten worden gebruikt.”

“Bij Lush maken we geweldige, verse producten met veel natuurlijke ingrediënten. Dit zorgt ervoor dat een product goede effecten heeft op huid en haar. Om het natuurlijke microbioom van je huid te beschermen gebruiken we zo min mogelijk conserveermiddelen of compleet zelfconserverende formules die geen kunstmatige conserveermiddelen bevatten. Je microbioom speelt een centrale rol in de gezondheid van je huid. Op elk product zie je hoe vers het is, tot wanneer je het kunt gebruiken hoe je het ’t best kunt bewaren.”

Wat is je microbioom?

Een belangrijke functie van het microbioom is de bescherming tegen ziekteverwekkers, direct vanaf de geboorte. Baby’s die via het geboortekanaal worden geboren komen in contact met het microbioom van de moeder. Er ontstaat zo snel bescherming tegen ziekteverwekkers als MRSA (de ‘ziekenhuisbacterie’). Bij een keizersnede wordt gedacht dat baby’s hun microbioom ontvangen via contact met doktoren, de ziekenhuisomgeving en de moeder. Ongeveer vier tot zes weken na de geboorte ontstaan er een microbioom dat varieert op verschillende plekken van het lichaam. Naarmate we groeien hebben je lichaam, leeftijd, levensstijl, omgeving en etniciteit invloed op de ontwikkeling van jouw unieke microbioom.

De gezondste microbiomen bestaan vaak uit een uiteenlopende verzameling van micro-organismen die ziekten kunnen veroorzaken. Huidziekten kunnen vaak in verband worden gebracht met disbalansen (dysbiose) als atopisch eczeem en acne, en een verminderde huidbarrière. Wanneer we proberen het uiterlijk of de textuur van de huidoppervlakte te verbeteren, wijzigen we de staat van de huid waardoor het microbioom wordt verstoord. Een belangrijke taak van gezichtsverzorging is dan ook je huid gezond en in balans te houden.

Moderne levensstijlen hebben de gezondheid van onze huid drastisch beïnvloed. Mensen die in stedelijke, westerse omgevingen leven hebben een minder divers en minder gezond microbioom dan oorspronkelijke gemeenschappen. Dit komt door het dagelijks in aanraking komen met synthetische middelen als cosmetica, schoonmaakmiddelen, waspoeders en meer. Ook ontbreekt een vroege blootstelling aan de micro-organismen die in de grond en in het water leven en helpen bij de ontwikkeling van een gezond immuunsysteem. Ons gedrag en onze omgeving kan een negatieve invloed hebben op het delicate ecosysteem van onze huid en leiden tot ‘westerse aandoeningen’ als acne. Onderzoek toont aan dat cosmeticaproducten met een hoge concentratie synthetische stoffen de natuurlijke diversiteit van je microbioom aantasten, in tegenstelling tot natuurlijke ingrediënten. Deze synthetische stoffen hopen zich daarnaast dagen of weken na gebruik op in de huid. Het grote voordeel van natuurlijke ingrediënten is dat we er op evolutionair niveau bekend mee zijn - plantaardige cosmetica worden al duizenden jaren door mensen met succes gebruikt.

Daarom gelooft Helen - en Lush - dat vers het beste is.

Hoge standaard in gezichtsverzorging en tests

Verse producten maken met zo min mogelijk conserveermiddelen houdt in dat we tegen de status quo in moeten gaan. Voor zelfconserverende producten gaat dit nog een stap verder. Veel cosmetica bevatten hoge percentages water: een belangrijk ingrediënt in de gezichtsverzorging dat werkt als een solvent (oplosmiddel), waardoor voedende ingrediënten de huid kunnen bereiken. Tegelijkertijd krijgen bacteriën de kans te groeien. Minder water gebruiken is daarom de sleutel tot het verwijderen van kunstmatige conserveermiddelen. Dit betekent een zorgvuldige herbalancering van een formule en het benutten van de antimicrobiële eigenschappen van natuurlijke ingrediënten, die ook nog eens voordelen hebben voor de gebruiker.

De zelfconserverende versie van Mask Of Magnaminty bevat bijvoorbeeld 30% honing, de geconserveerde versie 12%. Honing heeft een antimicrobiële werking en is verzachtend, licht reinigend en ontstekingsremmend. Een ander voorbeeld is humectant glycerine. Mask Of Magnaminty met conserveermiddelen bevat 6% glycerine, de zelfconserverende versie bijna 13%, waardoor er een rijkere textuur ontstaat en vocht meer in de huid wordt vastgehouden. Sommige klanten geven de voorkeur aan de lichtere textuur van de geconserveerde Mask Of Magnaminty vanwege het hogere percentage water. Anderen houden van het luxe gevoel van de zelfconserverende variant. 

Naast een onafhankelijke wereldwijde expert op het gebied van cosmetica-microbiologie hebben Helen en haar Lush-collega’s lang geleden een gedegen testmethode voor Lush-producten ontwikkeld. Het bedrijf is gegroeid met een belangrijk uitgangspunt: we willen de verste producten zo snel mogelijk bij de klant krijgen.

Het proces omvat een nauwkeurige productformulering, een groep proefpersonen, interne en externe microbiologische tests, snelle verzending uit fabrieken en korte houdbaarheidsdata. Allemaal om de klant een beter, verser product te bezorgen. In ruil voor minder lange houdbaarheid, en soms wat minder ruimte in de koelkast, krijgen klanten producten vol goeds, geen conserveermiddelen.

Nog even terug naar Mask Of Magnaminty. Dit product is vier maanden houdbaar en moet binnen drie maanden na de productiedatum worden verkocht. Een vers gezichtsmasker als Glen Cocoa is 28 dagen houdbaar en moet binnen 10 dagen na productie worden verkocht. Meer dan 99% van de ingrediënten in beide producten zijn van natuurlijke oorsprong. Binnen de cosmetica-industrie is dit uniek.

“Als we vers bedoelen, bedoelen we ook echt vers,” zegt Helen. 

Producttestmanager Jet Shears beaamt dit; zij moet ervoor zorgen dat deze verse cosmetica de strenge tests doorstaan. “Ons testbeleid is realistisch, vindt plaats in realtime en gebeurt op echte mensen. We pushen onszelf als bedrijf om te zorgen voor de verste producten met weinig of geen conserveermiddelen. Met zulke mooie producten werken en weten dat we onze klanten het beste bieden geeft ons veel plezier.”

Vrijwilligers testen de Lush-producten op versheid in hun eigen omgeving. Ze gebruiken ze en leveren ze opnieuw in. Wat kwaliteit betreft heeft Jet nog een nuttige tip: “Hygiëne is belangrijk,” legt ze uit. “Je eet ook met schone handen en hetzelfde geldt voor cosmetica. En leg je producten niet in de buurt van de verwarming of direct in de zon, zoals je dat ook niet met je eten doet.”

“En het allerbelangrijkst is: gebruik de producten vers. Wees niet zuinig en ga ervoor! Zo is het ook met het leven. Draag je favoriete jurk, breng die heerlijke crème aan.”

Doe iets goeds voor je huid (en de planeet)

Helen maakt zich ook druk om een ander ecosysteem dan dat van je huid: dat van onze planeet. Grof gezegd zijn conserveermiddelen biociden: hun doel is levende organismen te doden. In sommige gevallen is dit nodig om te zorgen dat een product veilig en effectief is in gebruik, en in lage concentraties kan de schade van een conserveermiddel worden geminimaliseerd. Maar een grote hoeveelheid synthetische conserveermiddelen die in cosmetica voor een lange houdbaarheid moeten zorgen zijn niet in water afbreekbaar. Dit betekent dat ze zich ophopen in organismen die aanwezig zijn in het milieu (bioaccumulatie) en het waterleven beschadigen. Dit kan mogelijk ook gevolgen hebben voor de menselijke gezondheid - iets wat we op dit moment nog niet goed weten.

“Synthetische conserveermiddelen voorkomen dat dingen bederven en komen na gebruik in watersystemen terecht,” legt Helen uit. “Maar ingrediënten als honing, zout, natuurlijke boters, klei en kaoline zijn wel afbreekbaar en zijn op geen enkele manier schadelijk voor het milieu. Door verse producten te maken verminderen we de hoeveelheid conserveermiddelen die in het water terechtkomen en zelfs in het menselijk lichaam.” Mensen die in de periode april 2021-mei 2022 zelfconserverende versies van Dream Cream, Ocean Salt, Mask Of Magnaminty en Ultrabland kochten, hebben voorkomen dat 425kg methylparabeen en 88kg propylparabeen in productie gingen, waarvan een deel in onze watersystemen terecht zou zijn gekomen.

Wanneer een synthetisch conserveermiddel nodig is, gebruikt Lush een heel kleine hoeveelheid - ver beneden het maximum dat door cosmeticaregelgeving wordt voorgeschreven. Uit onderzoek in 2019 en 2021 blijkt dat de paar conserveermiddelen die Lush gebruikt (benzyl alcohol, phenoxyethanol, methylparabeen en propylparabeen) het microbioom van de huid minder verstoren dan andere. We letten daarbij ook goed op de concentraties. Onderzoek wijst uit dat gebruik van kunstmatige conserveermiddelen op de maximale toegestane hoeveelheid een schadelijk effect kunnen hebben op het microbioom van de huid. Dit omdat ze de microbiële groei kunnen remmen. Neem methylparabeen. Een studie laat zien dat het bij een concentratie van 0,2% in een formule de groei van pathogenen Escherichia coli en Staphylococcus aureus tegengaat. Deze concentratie is de helft van het maximum dat door Europese regelgeving is toegestaan - met minimale verstoring van het microbioom van de huid.

“Minimaal geconserveerde producten bieden klanten een keuze,” vertelt Helen. “Zo hebben we twee versies van bestsellers als Dream Cream en Mask Of Magnaminty, als onderdeel van onze klantenservice: een geconserveerde en een zelfconserverende variant. Sommige mensen willen namelijk niet dat er aan hun product wordt gesleuteld - het werkt voor hen zoals het is, met die kleine hoeveelheid conserveermiddelen die erin zitten.”

Helens recentste project was de herformulering van vijf Lush-gezichtscrèmes, waarvan ze een aantal in het verleden met medeoprichter Mark Constantine heeft ontwikkeld. Het was een intensief proces, maar het was het waard. Ze legt uit: “We hebben de concentratie water vermindert en de formule zorgvuldig geherbalanceerd om te zorgen dat het goed op de huid werkt. Je zou ze supergeconcentreerde versies van de originele crèmes kunnen noemen - je hoeft er minder van te gebruiken en de zorg over conserveermiddelen is weg. Beter voor de klant, beter voor de mensen die de producten met de hand maken, en beter voor de planeet! Maar we bieden ook nog steeds de geconserveerde versies van deze vijf gezichtscrèmes voor klanten die ze willen blijven gebruiken.

“Klanten die willen profiteren van de eigenschappen van de zelfconserverende formules maar op zoek zijn naar een lichtere textuur, zouden hun gezicht vooraf nat kunnen maken. Daarna breng je de gezichtscrème aan om op die manier water aan de formule toe te voegen. Let er wel op dat je je handen met een schone handdoek afdroogt voor je begint met smeren.”

Producten maken die een grote impact hebben op klanten maar een minimale op de planeet is intensief werk, maar Helen piekert er niet over het rustig aan te doen. Haar levenswerk gaat door. Het maken van zulke verse, zelfconserverende producten ligt niet alleen aan slimme herformuleringen maar ook aan de bedrijfsinfrastructuur die door gelijkgestemde collega’s is gebouwd. “We hebben decennia besteed aan het creëren van processen die het ons mogelijk maken verse producten te maken met grote hoeveelheden natuurlijke ingrediënten, die door miljoenen mensen in 49 verschillende landen worden gebruikt. En op die manier hebben we gezorgd voor een cosmetische revolutie, zonder dat we het zelf door hadden.”

Door te kiezen voor Lush-product draag je bij aan onze belangrijke missie: leaving the world lusher than we found it.